Koncepcja dra Karpa wynika z założenia, które sam nazywa teorią "czwartego trymestru". Według niej, dziecko po przyjściu na świat jest jeszcze bardzo niedojrzałe i niezwykle przyzwyczajone do warunków, w których dorastało przez 9 miesięcy. Stąd też przez pierwsze trzy miesiace życia jest szczególnie ważne, aby stwarzać dziecku warunki przypominające te, do których przywykło. Niemowlęta, według dr Karpa, rodzą się z odruchem uspokajania się, który jest powiązany z tymi właśnie warunkami (tak jak odruch szukania piersi wiąże się z pogładzeniem dziecka po policzku). W oparciu o te założenia dr Harvey Karp opracował 5 metod uspokajania niemowląt:

1. Opatulanie – chodzi tu o naprawdę szczelne owijanie dziecka w kocyk tak, że wygląda ono jak mały kokonik. Ręce są ściśle przywiedzione wdłuż tłowia. Wynika to stąd, że wiele dzieci rozbudza się i drażni przez to, że przypadkiem dotykają rączkami swojej buzi prowokując odruch szukania piersi. Poza tym, dziecko ciasno opatulone czuje się jak w łonie matki.
2. Pozycja na brzuszku lub na boku – dziecko zawinięte w kokonik trzymamy na wyciągniętej dłoni w pozycji na brzuchu lub lekko na boku. Takie ułożenie działa na dzieci bardzo uspokajająco.
3. "Szuszenie" – polega na dostarczeniu jednostajnych bodźców dźwiękowych przypominających biały szum. Dziecko w łonie matki nieustannie słyszało wiele dźwięków, w tym różne szumy. Aby odtworzyć te warunki można mówić "szszszsz" wprost do ucha dziecka, włączyć suszarkę lub odkurzacz, a także ustawić radio na szum między stacjami.
4. Kołysanie – delikatne wprawianie w ruch ciała dziecka to kolejna z metod uspokajania. Ważne jest, aby ruchy były szybkie i o małej amplitudzie (nie przypominają więc huśtania na huśtawce, ale rytmiczne odbijanie piłeczki).
5. Ssanie – jeśli poprzednie metody nie poskutkowały, dr Karp zaleca umożliwienie dziecku ssania. Możemy wsunąć mu do ust własny palec, pierś czy smoczek.

Dzieci różnią się między sobą. Niektóre z nich potrzebują wszystkich 5 metod jednocześnie, inne uspokajają się już po owinięciu w kocyk. Ważne jest, aby pamiętać, że przez takie traktowanie małego człowieka, nie "zepsujemy" go. Dziecko nie przyzwyczai się do noszenia czy też kołysania, bo ono już jest do tego przyzwyczajone - w końcu było nieustannie przytulane przez 9 miesięcy 24 godziny na dobę. W czwartym trymestrze, czyli przez pierwsze 3 miesiące po urodzeniu, nawet jeśli otrzymywałoby to przez 12 godzin dziennie, to i tak, aż o połowę mniej niż przed narodzinami. Po trzech miesiacach dalsze wycofywanie tych metod jest łatwiejsze, tym bardziej, że rodzice nauczyli się już odczytywać inne sygnały niemowlęcia, a także ustalił się już stały rytm dnia.

Polecamy dwa filmy, w których sam autor omawia powyższe metody i prezentuje ich właściwe wykonywanie.