Błąd 9: Ignorowanie problemów dziecka

Dzieci różnią się między sobą. Z biegiem wieku dostrzegamy w nich cechy charakteru i osobowości, które czynią je wyjątkowymi. Część z tych cech jest wrodzona, choć niekoniecznie dziedziczna. Pozostałe kształtowane są poprzez doświadczenia życiowe dziecka. Unikatowe zestawienie cech determinuje reakcje dziecka na różne trudności, czasami samo je powoduje. Rodzice dziwią się, dlaczego jedno ich dziecko, wychodzywane w taki sam sposób, nie radzi sobie w kontaktach rówieśniczych, a drugie jest duszą towarzystwa; dlaczego jedno uczy się niby przypadkiem nowych rzeczy, a drugie z mozołem i wielkim wysiłkiem próbuje opanować nowy materiał. Uważna obserwacja dziecka pomoże odkryć jego silne strony, a także zrozumieć trudności, które musi przezwyciężać.

Warto uświadomić sobie, że wiele problemów oraz niepożądanych cech u dziecka nie jest wynikiem zaburzenia neurologicznego czy psychologicznego. Jeśli dziecko jest introwertykiem, płacze bo pokłóciło się z koleżanką albo ma trudności z matematyką, nie doszukujmy się w tym ogromnego problemu. Zrozumienie i akceptacja często pomoże dziecku przejść przez trudne chwile znacznie lepiej niż próby "uleczania" dziecka.

Co powinno zaniepokoić rodzica?

• Jeżeli dziecko ma problemy z koncentracją, nie może usiedzieć długo na jednym miejscu, ma problemy z nauką, zdarza się, że zachowuje się impulsywnie, a nawet agresywnie - takie problemy mogą świadczyć o zaburzeniu neurologicznym zwanym zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).
• Jeżeli dziecko zdaje się ignorować lub unikać członków rodziny, woli przebywać samo, wydaje się mało rozumieć, nie próbuje komunikować swoich potrzeb, bawi się w dziwny sposób i nie lubi zmian - to problemy związane z zaburzeniem rozwojowym - autyzmem.
• Jeżeli dziecko ma duże problemy z nauką, nie potrafi zrozumieć poleceń nauczyciela, mimo starszego wieku pisanie i czytanie sprawia mu trudność - dziecko może cierpieć na jakąś odmianę dysleksji lub inne neurologiczne trudności w nauce.
• Jeżeli dziecko przestało spotykać się z przyjaciółmi, opuściło się w nauce, straciło zainteresowanie dotychczasowymi pasjami, wydaje się być ciągle zmęczone, ma problemy ze snem, mówi o śmierci - może to świadczyć o wystąpieniu depresji dziecięcej.
• Jeżeli dziecko odczuwa wyjątkowo intensywny lęk na widok lub myśl o jakimś przedmiocie czy zdarzeniu, które w jego wieku powinno być przyjmowane spokojniej - dziecko może cierpieć na fobię lub nerwicę lekową.
• Jeżeli dziecko musi powtórzyć określone dziwne, rytualne czynności, w innym wypadku reagując paniką - dziecko może cierpieć na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

Wiele z powyższych zachowań dziecka jest zupełnie naturalne w pewnych fazach rozwoju i nie świadczy o zaburzeniu neurologicznym lub psychologicznym. Jeśli dziecko pobiło się z kolegą, nie znaczy to, że ma ADHD, jeśli dostało 2 z dyktanda, że cierpi na dysleksję, a jeśli chodzi smutny po kłótni z sympatią, że ma depresję! Gdy dostrzeżesz coś niepokojącego, najpierw spróbuj zastanowić się, gdzie może leżeć przyczyna (może dziecko nie może skupić się z szkole, bo sąsiad z ławki go zaczepia?). Jeśli dziecko jest starsze, spróbuj z nim porozmawiać. Pamiętaj o pełnej akceptacji i nie krytykuj. Choć dziecko może nie rozumieć dokładnie, w czym leży problem, warto zapytać, jak można mu pomóc. Spróbuj zasugerować jakieś rozwiązania. Warto też zadzwonić do nauczycielki w szkole - może syn jest smutny i zamyka się w pokoju, bo jego najlepszy kolega woli siedzieć z kimś innym w ławce?
Nie bagatelizuj i nie wyśmiewaj, szczególnie jeśli to dziecko jako pierwsze zwróciło się z problemem. Nawet jeśli wiesz, że Twoja nastoletnia córka już trzeci raz rozstawała się z sympatią i potem godziła, nie mów, że nic się nie stało. Dla niej może to być naprawdę ciężka chwila, a jeśli nie znajdzie u Ciebie wsparcia teraz, to z większym problemem nie zwróci się do Ciebie.

Kiedy należy szukać pomocy u specjalisty?

• Jeśli problem uniemożliwia dziecku normalne funkcjonowanie w szkole i w grupie rówieśników.
• Jeśli problem jest wyjątkowo intensywny.
• Jeśli trudności dziecka trwają długo i nie wydają się słabnąć.
• Jeśli starsze dziecko wprost zakomunikowało, że chce porozmawiać z lekarzem lub psychologiem.
• Jeśli nauczyciel lub pedagog szkolny zasugerował taką konieczność.

Jeśli okaże się, że problem dziecka wymaga pomocy w formie leczenia farmakologicznego lub psychologicznego, pamiętaj o wsparciu i zaangażowaniu z Twojej strony. Leki i rozmowa z terapeutą mogą pomóc w rozwiązaniu problemu, ale dziecko potrzebuje także czuć, że kochasz je wciąż tak samo.

Więcej o zaburzeniach neurologicznych i psychologicznych u dzieci w nowym cyklu ciekawników już wkrótce. Proszę o sugestię, o jakich problemach szczególnie chcieliby Państwo przeczytać.