Dlaczego fluor jest ceniony przez dentystów? W odpowiedniej dawce ma bardzo pozytywne działanie na stan naszych zębów:

• reaguje z hydroksypatytem (materiałem budulcowym zębów) tworząc fluorohydroksypatyt, który jest bardziej odporny na działanie kwasów,
• ułatwia remineralizację uszkodzonego szkliwa, tworząc jony o dużym powinowactwie z wapniem,
• utrudnia przywieranie kamienia nazębnego do szkliwa,
• ogranicza aktywność bakterii.

Po odkryciu pozytywnego wpływu fluoru na zęby, zaczęto dodawać go do past do zębów i innych preparatów dentystycznów. W niektórych krajach rozpoczęto praktykę dodawania fluoru do wody pitnej, a także do soli. Zapomniano, że fluor naturalnie występuje w wielu produktach spożywczych - zbożu, ryżu i ziemniakach. W przypadku tego pierwiastka, bariera między zalecaną i niebezpieczną dawką jest bardzo cienka.

W 1 gramie pasty do zębów znajduje się 1 mg fluoru. Stanowi on szczególne zagrożenie dla dzieci, które po umyciu zębów nie potrafią dokładnie wypłukać ust. Szacuje się, że mimo płukania ust, połykają około 25% pasty, co już stanowi dawkę przekraczającą bezpieczne normy. Po stwierdzeniu tego zagrożenia w Stanach Zjednoczonych nakazano umieszczać na pastach do zębów z fluorem taką informację: „Trzymać w miejscu niedostępnym dla dzieci do lat 6. W wypadku połknięcia większej ilości, niż używana do mycia zębów, bezzwłocznie skorzystać z pomocy lekarskiej lub skontaktować się z Centrum Leczenia Zatruć”.

Dla najmniejszych dzieci, największym zagrożeniem jest mleko przygotowane z mleka w proszku i wody fluoryzowanej - według badań taki napój zawiera 100 do 200 razy więcej fluoru niż mleko matki lub mleko krowie. Dla niedojrzałego układu nerwowego, kostnego i oddechowego może to być bardzo groźne. Z uwagi na te dane, od lat 60' z fluoryzacji wody wycofały się Szwecja, Dania, Holandia i Niemcy. Część krajów nigdy nie wprowadziła takich praktyk, zamiast tego proponując obywatelom sól kuchenną wzbogaconą o fluor. W Polsce wodę fluoryzuje się m.in. we Wrocławiu, a są też regiony, w których naturalnie występuje wyższe stężenie tego pierwiastka w wodzie - głównie na pomorzu.

Nadmiar fluoru, który odkłada się w organizmie powoduje rozległe uszkodzenia wielu organów zwane fluorozą. Do jej najważniejszych objawów należą:

• osteoporoza, uszkodzenia kości i zębów,
• wzrost masy kości spowodowany wapnieniem wiązadeł,
• zesztywniejące zapalenie stawów kręgosłupa (może ujawnić się nawet po 20 latach),
• plamy na szkliwie zębów (najbardziej charakterystyczny objaw),
• nowotwory,
• alergie,
• poważne zmiany w układzie oddechowym (w tym obrzęk płuc),
• poważne zmiany w układzie nerwowym (m.in. apatia, fluor stosuje się również w lekach uspokajających!)
• uszkodzenia innych organów: głównie nerek, wątroby,
• istnieje hipoteza o szkodliwym wpływie fluoru na chromosomy, co miałoby odpowiadać za wrodzone wady genetyczne u dzieci - nie została jeszcze zweryfikowana.

Jak uchronić dzieci przed szkodliwym działaniem nadmiaru fluoru? Należy kontrolować ilość spożywania fluoru w wodzie pitnej oraz ograniczyć stosowanie preparatów dentystycznych z fluorem. Fluoryzację powinien przeprowadzać stomatolog w gabinecie, stosując odpowiednie osłonki na usta oraz dokładnie płucząc jamę ustną po zabiegu. Najlepiej zrezygnować z pasty do zębów z fluorem, szczególnie jeśli dziecko ma problemy z płukaniem ust - jedna tubka pasty zawiera śmiertelną dawkę fluoru dla dziecka o wadze 12 kg.

Ciekawnik opracowano na podstawie referatu meksykańskiej dentystki dr Letici Domínguez.